۱۳۸۹ آذر ۱۱, پنجشنبه

خاتمی : خروشچف یا گورباچف ؟

وقتی در دوم خرداد 1376 علیرغم تلاش همه جانبه ی تمامیت طلبان از نهادهای نظامی-امنیتی و صدا وسیما گرفته تا روحانیت حکومتی ، کاندیدای مورد نظر رهبر یعنی علی اکبر ناطق نوری نتوانست رای آورد و سید محمد خاتمی با بیش از 20میلیون رای رئیس جمهور ایران شد ، سرمقاله نویس روزنامه ی کیهان او را به گورباچف تشبیه کرد چرا که خاتمی نیز همچون گورباچف – آخرین صدر هیات رئیسه ی اتحاد جماهیر شوروی – با شعاراصلاحات به میدان آمد .
میخائیل گورباچف بلافاصله پس از به قدرت رسیدن تلاش کرد شوروی را به سوی اصلاحات اقتصادی و سیاسی (پروستاریکا و گلاسنوست ) پیش ببرد اما نزدیک به هفتاد سال حکومت ایدئولوژیک با چاشنی انحصار طلبی (توتالیتاریسم) ، سرکوب(فاشیسم) و نظامی گری(میلیتاریسم) چنان نظام خشک و غیر قابل انعطافی ساخته بود که تا گورباچف دست به ترکیب آن زد به جای خم شدن فروشکست ! و اینچنین بود که منتخب حزب کمونیست شوروی آخرین میخ را به تابوت کمونیسم دولتی (لنینیسم) کوبید !
سرمقاله نویس روزنامه ی کیهان با تشبیه سید محمد خاتمی به میخائیل گورباچف میخواست به همفکران خود هشدار دهد که اگر بگذارید اصلاحات خاتمی شروع شود این نظام نیز به سرنوشت نظام شوروی دچار خواهد شد.
سید محمد خاتمی خواهان چارچوب شکنی نبود . او اصلاحات را در چارچوب قانون می خواست . خاتمی طالب آن بود که قانون شوراها پس از 20سال توقف اجرا شود و تصمیم گیری ها به جای جریان سنتی از بالا به پایین- که از زمان حکومت سلطنتی به ارث برده بودیم- جریان مشارکتی و مردمی (از پایین به بالا) پیدا کنند .
خاتمی بر اساس قانون اساسی و به عنوان حافظ قانون اساسی تخلفات نهادهایی همچون قوه ی قضائیه را تذکر می داد و خواهان محدود شدن اختیارات فراقانونی نهادهای نظامی-امنیتی بود .
تیم خاتمی تلاش کرد بازداشتگاههای خصوصی تعطیل شوند ، قتل های زنجیره ای پیگیری گردند و فعالیت های اقتصادی نهادهای زیر نظر رهبری همچون سپاه پاسداران ، آستان قدس رضوی ، بنیاد شهید ، بنیاد 15 خرداد ، موسسه امام خمینی(مصباح یزدی) و ... در نظام شفاف اقتصادی و مالیاتی صورت گیرند.
خاتمی هیچگاه در اندیشه ی درهم شکستن چارچوب های جمهوری اسلامی نبود . لذا درهمان روزهایی که روزنامه ی کیهان خاتمی را به گورباچف تشبیه می کرد ، دکتر ابراهیم یزدی ، دبیر کل نهضت آزادی ، اشتباه روزنامه ی کیهان را تصحیح کرد و اظهار داشت که خاتمی نقشی شبیه به  خروشچف در تاریخ ایران ایفا می کند . خروشچف چند دهه قبل از گورباچف رهبری اتحاد جماهیر شوروی را به دست گرفت . خروشچف نیز طالب اصلاحات بود . او بود که جنایات استالین را برملا کرد و فضای نسبی آزادی بیان را برقرار کرد . اصلاحات خروشچف نه تنها باعث ورشکستگی اتحاد شوروی نشد که درصورت تداوم می توانست انحراف جریان لنینیسم-استالینیسم را تصحیح کند و نمایی جدید و مردم سالارانه از اقتصاد مشارکتی(سوسیالیسم) بیافریند .
اما پس از خروشچف به جای دنبال شدن حرکت اصلاحی او ، اتحاد شوروی وارد یک جریان ارتجاعی شد و لئونید برژنف دوباره به همان حکومت استالینیستی جان داد و چنین شد که حکومت شوروی چنان خشک  و انعطاف ناپذیر رشد کرد که هنگامی که گورباچف پس از برژنف ، آندروپف و چرنینکو به قدرت رسید و دوباره برای اصلاحات خیز برداشت شوروی فروپاشید !
دکتر ابراهیم یزدی با تشبیه خاتمی به خروشچف به مخالفان اصلاحات یادآوری کرد که اگر امروز در جریان اصلاحات همراه نشوند روزی فرا خواهد رسید که نظام جمهوری اسلامی هم ، همچون نظام کمونیستی شوروی چنان غیرقابل اصلاح خواهد شد که چاره ای به جز دفن آن در گورستان تاریخ باقی نخواهد ماند .
دیدیم که نشنیدند و با همه ی ابزارها مانع اصلاحات شدند و پس از خاتمی   نیز جریان ارتجاعی برژنفی حاکم شد تا تجربه ی سقوط حکومت های تمامیت خواه ایدئولوژیک یک بار دیگر تکرار گردد .

۱ نظر: